हिंदु धर्म
धर्म म्हणजे काय ?
एकीकडे ‘धर्माविना तरणोपाय नाही’, तर दुसरीकडे ‘धर्म म्हणजे अफूची गोळी आहे’, अशी आत्यंतिक विरोधी वचने ऐकून वा वाचून सर्वसामान्य व्यक्तीचा गोंधळ उडतो. तसेच धर्म म्हटले की, बहुतेकांना हिंदु, मुसलमान, खिश्चन, बौद्ध इत्यादी शब्द आठवतात, तर काही जणांना भारतात निधर्मी राज्य असल्याची आठवण होते. त्यामुळे धर्म म्हणजे एक अस्पृश्य विषय असे त्यांना वाटते. प्रस्तूत लेखात नेमक्या याच प्रश्नावर अर्थात् ‘धर्म म्हणजे काय ?’ यावर प्रकाश टाकण्यात आला आहे.
१. धर्म : व्युत्पत्ती, व्याख्या आणि अर्थ
२. ‘धर्म’ म्हणजे `रिलिजन’ नव्हे !
३. धर्म आणि अधर्म यांतील भेद
४. धर्माचे वैशिष्ट्य
लेख
हर्षल, नेपच्यून आणि प्लूटो हे इंग्रजी नावांचे ग्रह भारतीय...हर्षल, नेपच्यून आणि प्लूटो हे ग्रह आधुनिक युगात जरी शोधले गेले असले, तरीही ते या...
२७.६.२०१८ या दिवशी सूर्योदयसमयी चतुर्दशी ही तिथी असूनही वटपौर्णिमा...ज्योतिषशास्त्रानुसार सूर्योदयसमयी असणारी तिथी ग्राह्य धरली जाते. हिंदु पंचांगातील ज्येष्ठ मासात येणारी पौर्णिमा हा दिवस...
- ज्योतिषशास्त्रानुसार व्याधी निवारणासाठी औषध सेवनाचे मुहूर्त आणि रुग्णाईत व्यक्तीची...
औषध चालू करतांना शक्य असल्यास आवश्यक नक्षत्र, तिथी, वार पाळावेत. तसे करणे शक्य नसल्यास धन्वंतरी...
नखे कोणत्या वारी कापावीत, यामागील ज्योतिषशास्त्रीय दृष्टीकोनसध्याच्या स्पर्धात्मक धावपळीच्या जीवनात सात्त्विकता टिकवण्यासाठी लहानात लहान कृती शास्त्रानुसार केल्यास निश्‍चितच लाभ होतो.
- भारतात सर्वत्र दिसणार्‍या खंडग्रास चंद्रग्रहणाच्या वेळा, त्या कालावधीत पाळावयाचे...
या वर्षी ७.८.२०१७ या दिवशी रक्षाबंधन आणि चंद्रग्रहण एकत्र असल्यामुळे समाजामध्ये रक्षाबंधन कोणत्या वेळेत करावे,...
वैदिक धर्म आणि संस्कृती यांच्या उत्थापनासाठी तरूणांच्या सहभागाचे महत्त्व...भगवान मनूच्या लक्षावधी वर्षांच्या समाजव्यवस्थेचा उच्छेद करण्याकरताच समाजवादी (सेक्युलर) राज्यघटना अस्तित्वात आली.
ज्योतिषशास्त्रानुसार भविष्य सांगण्याच्या पद्धती आणि प्रारब्धावर मात करण्यासाठी साधना...मागील जन्मांतील साधनेमुळे व्यक्तीला जन्मतःच ज्योतिष विद्येचे ज्ञान असते. ज्योतिषशास्त्राची केवळ तोंडओळख झाल्यास व्यक्तीला त्यातील...
जल्लीकट्टू : हिंदूंचे शौर्य जागृत करणारा साहसी खेळ !पूर्वी जल्लीकट्टू या खेळाचे खरे स्वरूप म्हणजे बैलाच्या शिंगाला नाण्यांची छोटी थैली बांधून त्याला मैदानात...
देवतांच्या मूर्तीची उंची शास्त्रानुसारच हवी !९ ते १२ इंच यापेक्षा अधिक उंचीची देवतांची मूर्ती घरातील पूजेसाठी असू नये. दैवतशास्त्राच्या संकेताप्रमाणे...
‘ॐ’चा स्वर ऐकल्याने वाढतो शरीरातील प्राणवायू !सलग ३० मिनिटे ‘ॐ’चा स्वर ऐकल्याने शरीरातील प्राणवायू वाढतो आणि कार्बन डायऑक्साईड अल्प होतो, असा...
हिंदूंनो, कृपा करून ‘सर्व धर्म सारखे’, असे म्हणू नका...हिंदु धर्म हा एक परिपूर्ण आयुष्य जगण्यासाठी सर्वोत्कृष्ट पर्याय असतांना काही हिंदू आपल्या हिंदु असण्याची...
गोवंश : मानवी जीवनाची एकमेव संजीवनी !‘गायींचे महत्त्व लोकांपर्यंत पोेचवणे आणि गोवंशाचे रक्षण करणे, याकरता उत्तरप्रदेश येथील महंमद फैज खान हे...
भारताचा स्वाभिमान राष्ट्रसंहारक बाबर कि राष्ट्रोद्धारक राम ?भारतातील देशद्रोही नेते भारतवर्षाचा आदर्श, गाय, स्त्री आणि असाहाय्य प्रजेचा पालनहार अन् राष्ट्रोद्धारक मर्यादापुरुषोत्तम भगवान...
- स्वैराचार आणि अनैतिकता यांना पूर्णत: निष्प्रभ करण्याचे सामर्थ्य केवळ...
‘मानवजातीला बंदुका, तोफा हे नजराणे विज्ञानाने दिलेले आहेत ना ? विज्ञानामुळे झालेल्या लाभांचे योग्य अवधान...
जन्मकुंडली, हस्तसामुद्रिक आणि पदसामुद्रिक यांतील भेद‘हात आणि पाय यांवरील रेषांचा संबंध पूर्वजन्मातील कर्माशी असल्यामुळे त्यांना ‘कर्मरेषा’ असे संबोधले जाते. क्रियमाण...
सप्तर्षि जीवनाडीवैश्विक कार्याच्या आवश्यकतेप्रमाणे वर्तमानकाळात कार्य करणारा सप्तर्षींचा गट वेगवेगळा असतो; मात्र सर्वत्र बहुतांशी आदिगुरु म्हणून...
भृगुसंहिता आणि सप्तर्षि जीवनाडीसप्तर्षींच्या गटात भृगु येत नाहीत. ते सप्तर्षींच्याही वर आहेत. साक्षात् भगवान श्रीकृष्णाने गीतेच्या १० व्या...
- नऊवारी साडीचे आध्यात्मिक महत्त्व !
आपल्या पूर्वजांनी आपण परिधान करत असलेल्या पोशाखांविषयी किती दूरदृष्टीने विचार केला आहे, असे वाटले आणि...
हिंदु धर्मातील यज्ञातील हवनातून निर्माण होणारा धूर आणि इतर...येथे यज्ञामुळे वातावरण आणि मानव यांच्यावर कसा चांगला परिणाम होतो, याचे सविस्तर विवेचन केले आहे....
स्वाध्याय आणि संस्काराच्या आधाराने नवीन राज्यव्यवस्थेची नितांत आवश्यकता !एखाद्यावर शस्त्राने आघात केला किंवा एखाद्या व्यक्तीवर विषप्रयोग केला, तर ती एकच व्यक्ती मृत पावते;...
- हिंदुत्व ही सामर्थ्यशाली संस्कृती आहे ! – अमेरिकी वैदिक...
हिंदुत्व ही एक अतिशय सामर्थ्यशाली संस्कृती आहे. त्यामुळे तिच्या विरोधात सांस्कृतिक युद्ध चालू आहे. भारतात...
बलुची मुसलमान करतात हिंगलाज मातेची पूजा !बलुचिस्तानमधील मुसलमान ५१ शक्तिपिठांपैकी एक असलेल्या हिंगलाज मातेची पूजा करतात. सत्ताधिशांनी अनेक वेळा हे मंदिर...
परकियांनी विशद केलेले भारताचे अनन्यसाधारण महत्त्व !बिल ड्युरांट म्हणतो, हिंदुस्थान ही आपल्या वंशाची मातृभूमी आणि संस्कृत ही युरोपीय भाषांची जननी आहे....
- वेद आणि भारतीय तत्त्वज्ञानच जगाला शांतीचा मार्ग दाखवू शकतात...
५० वर्षांपूर्वी ग्रीस राजघराण्यातील सदस्यांनी कांची परमाचार्य प.पू. चंद्रशेखरेंद्र सरस्वती स्वामीगल यांची मचिलीपट्टणम् येथे भेट...
देवभाषा संस्कृतचे महात्म्य, सर्व भाषांतील सर्वोत्कृष्टतासंस्कृत भाषा देवनागरी लिपीमध्ये लिहिली जाते. ही जगातील सर्वाधिक वैज्ञानिक आणि पूर्ण लिपी आहे. ही...
गायीपासून केवळ दूधच नाही, तर सोनेही मिळते !देशी गायीच्या गोमूत्रात सोने मिळाल्याचा दावा गुजरातच्या जुनागड कृषी विद्यापिठातील प्राध्यापक डॉ. बी.ए. गोलकिया यांनी...
हिंदु कोणाला म्हणायचे ?हिंदु शब्दाच्या व्याख्येचा मूल ऐतिहासिक पाया आसिंधुसिंधु भारतभूमिका हाच असला पाहिजे
समाजव्यवस्था दीर्घकाळ सुसंघटित ठेवणारे समर्थ धर्मशास्त्र !गोरे पाय या देशाला लागले आणि त्यांनी आमची स्वधर्मनिष्ठाच तोडून फोडून टाकली. ब्रिटिशांनी स्वधर्मनिष्ठेचे सूत्र...
ऋषिमुनींची मंत्रध्वनी चिकित्सा हीच आधुनिक अल्ट्रा साऊंड थेरपी !प्राचीन काळात भारतीय ऋषिमुनी वापर करत असलेली मंत्रध्वनी (मंत्रोच्चार) चिकित्सा हीच आजच्या काळातील आधुनिक अल्ट्रा...
हिंदु धर्म आणि हिंदु धर्मातील विविध संप्रदायआज हिंदु धर्मीय समाज विविध संप्रदायांत विभागला आहे. तो हिंदु धर्मानुसार नव्हे, तर सांप्रदायिक शिकवणीनुसार...
धर्मसिद्धान्त (भाग २)धर्मसिद्धांचे पुढील सिद्धांत या लेखात पाहू.
धर्म म्हणजे काय ?देवतांच्या चरणी किंवा तीर्थक्षेत्री जाऊन केशविमोचन (मुंडण) करणे या कृतीमागील अध्यात्मशास्त्र या लेखात पाहू.
‘सनातन धर्म’ आणि ‘आर्यधर्म’‘धर्म’ म्हटले की कोणी ‘सनातन धर्म’ म्हणतो तर कोणी ‘वैदिक धर्म’ म्हणून धर्माला संबोधतो. प्रस्तूत...
हिंदु धर्मप्रस्तूत लेखात हिंदु धर्म म्हणजे नेमके काय, त्याचे महत्त्व, त्याची अद्वितीय वैशिष्ट्ये यांविषयी या पहाणार...
धर्माचे महत्त्व आणि निर्मितीआज बहुतांश हिंदूंचे शिक्षण आंग्लछायेत सिद्ध झालेल्या शिक्षणपद्धतीत झालेले आहे. धर्मशिक्षणाच्या अभावामुळे ‘निधर्मीपणा’चा संस्कारच त्यांच्यावर...
धर्मसिद्धान्त (भाग १)जगताची उत्पत्ती, स्थिती आणि लय ईश्वराच्या अधीन आहे. म्हणजेच धर्म ईश्वराचे अस्तित्व मानतो. या धर्माचे...
हिंदु धर्माचे रक्षण करणे, हे प्रत्येक हिंदूचे आद्यकर्तव्य !आतापर्यंत आपण हिंदु धर्माचे श्रेष्ठत्व, धर्माची वैशिष्ट्ये, हिंदु धर्म आणि अन्य पंथ (धर्म) यांतील भेद...
भारताच्या अवनतीची कारणेत्रेता युगात प्रभु श्रीरामचंद्र, द्वापार युगात भगवान श्रीकृष्ण असे अवतार भारतात झाल्याने भारताने त्या-त्या काळात...
धर्मग्लानी आणि अवतारधर्मग्लानीचे शास्रीय कारण तसेच ईश्वराने अवतार घेण्याचे कारण इत्यादींविषयीची माहिती या लेखात पाहू.
निरनिराळे पंथ आणि धर्मआज भारतातील केवळ हिंदूच ‘सर्वधर्मसमभावा’ला मानतात. या लेखात आपण धर्म (अर्थात् हिंदु धर्म) आणि ख्रिस्ती,...
धर्म आणि नीतीभारतीय धर्मशास्त्रात धर्म आणि नीती या दोन गोष्टी भिन्न मानलेल्या आहेत. या लेखातून आपण ‘नीती’...
धर्म आणि संस्कृतीया लेखात आपण ‘संस्कृती’ म्हणजे नेमके काय, तिचे प्रकार, भारतीय संस्कृतीची वैशिष्ट्ये, ‘धर्म आणि संस्कृती...
धर्म आणि भारताचे महत्त्वपाश्चात्त्य राष्ट्रांत मार्गदर्शनासाठी संत वा उन्नत नाहीत. त्यामुळे बहुतेकांना धर्म-अध्यात्म यांची फारशी ओळख नाही. भारत...
धर्माचे भविष्य‘हिंदु धर्म हा आदी-अनंत आहे’ हे आता विज्ञानही मान्य करत आहे. आज दिसत असलेले धर्माचे...
धर्माचरणया लेखातून आपण धर्माचरणाचे अनन्यसाधारण महत्त्व जाणून घेऊ, तसेच धर्माचरण न केल्यास होणारे परिणाम, धर्माचरण...
धर्माचे प्रकार (भाग २)श्रौत, स्मार्त आणि शिष्ट यांचा धर्म आणि धर्माचे ईतर उर्वरित प्रकार या लेखात पाहू.
धर्माचे प्रकार (भाग १)प्रस्तूूत लेखात आपण धर्माचे विविध प्रकार पहाणार आहोत. अन्य कोणत्याच पंथाने केला नसेल, असा प्रत्येक...
धर्माची चार प्रमाणे कोणती ?प्रस्तूत लेखात आपण धर्माची चार लक्षणे आणि ४ प्रमाणे कोणती, हे पहाणार आहोत.
यज्ञविद्या म्हणजे भारतियांचे पूर्णत्वाला गेलेले प्राचीन रहस्यमय विज्ञानविश्वसंचालक शक्तींना सतत केलेल्या यज्ञांतून हविर्भाग देऊन संतुष्ट राखल्याने त्यांनी सृष्टीसंचालनाचे आपापले कार्य उत्तम प्रकारे...
हिंदूंनो, हिंदु धर्माची अद्वितीय वैशिष्ट्ये समजून घ्या !हिंदू धर्मातील विविध साधनामार्ग, उपासनामार्ग, तसेच पुनर्जन्म ही संकल्पना जाणून घेऊया. धर्माची वैशिष्ट्ये ठाऊक नसली,...
एकमेवाद्वितीय हिंदु धर्मकेवळ हिंदु धर्मातच प्रत्येक व्यक्तीला त्याच्या प्रकृतीनुरूप साधना करण्याची मोकळीक अन् सुविधा उपलब्ध करून दिली...