चातुर्मास
पृथ्वीवरील रज-तम वाढल्याने या कालावधीत सात्त्विकता वाढवण्यासाठी चातुर्मासात व्रतस्थ राहावे, असे शास्त्र सांगते. चातुर्मासाचे विविध दृष्टीकोनातून असलेले महत्त्व, चातुर्मासातील वर्ज्य-अवर्ज्य गोष्टी कोणत्या याविषयीची माहिती खालील लेखातून जाणून घेऊया.
चातुर्मास्य (चातुर्मास) संबंधित लेख
चातुर्मासाचे महत्त्वचातुर्मासाचे विविध दृष्टीकोनातून असलेले महत्त्व या लेखातून जाणून घेऊया.
चातुर्मास्य (चातुर्मास)चातुर्मासाचे महत्त्व, चातुर्मासातील वर्ज्य-अवर्ज्य गोष्टी कोणत्या याविषयीची माहिती खालील लेखातून जाणून घेऊया.
श्रावण मास
नागपंचमी
नागांचे आध्यात्मिक महत्त्व आणि नागपंचमी‘२७.७.२०१७ या दिवशी ‘नागपंचमी’ आहे. त्या निमित्ताने आपण नागांचे आध्यात्मिक महत्त्व आणि नागपंचमीच्या दिवशी करावयाची...
नागपंचमीपूजन – अर्थासह (भाग १)सर्वसामान्य लोकांना नागपूजन कसे करावे, याची नेमकी माहिती नसते. पूजा भावपूर्ण व्हावी आणि नागदेवतेची त्यांच्यावर...
नागपंचमीपूजन – अर्थासह (भाग २)प्रस्तुत लेखात नागपंचमीपूजनाचा विधी आणि त्यातील मंत्रांचा अर्थ दिला आहे. पूजेतील मंत्रांचा अर्थ समजल्यास पूजन...
नागपंचमीच्या दिवशी वारुळाचेपूजन केल्यामुळे होणारा परिणामनागाचे वास्तव्य असलेल्या वारुळाचे सनातनच्या साधिकेने केलेले सूक्ष्म-परीक्षण या ठिकाणी मांडले आहे.
नागपंचमीच्या दिवशी नागदेवतेचे पूजन करणेनागदेवतेचे पूजन करतांना सूक्ष्मातून नेमकी काय प्रक्रिया घडते, हे या लेखाच्या आणि सूक्ष्म-चित्रांच्या माध्यमातून आपल्या...
नागपंचमी : भाजी कापणे आणि भूमी नांगरणे या कृती...नागपंचमीच्या दिवशी भाजी कापणे, चिरणे, तळणे यांसारख्या कृती करणे निषिद्ध आहे. याविषयीचे विवेचन इथे देत...
नागपंचमीनागपंचमी या सणा मागील इतिहास आणि शास्त्र या लेखातून आपण जाणून घेणार आहोत.
रक्षाबंधन, नारळी पौर्णिमा
रक्षाबंधन आणि चंद्रग्रहण एकाच दिवशी असल्यास काय करावे ?७.८.२०१७ च्या रात्री १०.५२ ते १२.४९ वाजेपर्यंत ग्रहण पर्वकाळ असून या ग्रहणाचे वेध दुपारी १...
रक्षाबंधन सणाचे महत्त्वरक्षाबंधन या सणाचे महत्त्व या लेखाच्या माध्यमातून थोडक्यात जाणून घेऊया.
रक्षाबंधन (राखी पौर्णिमा)श्रावण पौर्णिमेला येणार्‍या रक्षाबंधन या सणाच्या दिवशी बहीण आपल्या भावाचे औक्षण करून त्याला प्रेमाचे प्रतीक...
नारळी पौर्णिमा (श्रावण पौर्णिमा)पौर्णिमेच्या दिवशी समुद्राला भरती अधिक प्रमाणात येते, तर अमावास्येला ओहोटी अधिक प्रमाणात येते. श्रावण पौर्णिमेच्या...
श्रीकृष्णजयंती
भगवान श्रीकृष्णाचे अस्तित्व अनुभवलेल्या काही स्थानांचे छायाचित्रात्मक दिव्यदर्शन !श्रीकृष्णासम सखा, गुरु, माय-बाप कोणी नाही, हे जो जाणतो, तो खरा भक्त ! भगवान श्रीकृष्णाला...
श्रीकृष्ण पूजा (अर्थासह)या लेखात श्रीकृष्ण पूजाविधी दिला आहे. पूजेतील मंत्रांचा अर्थ समजल्यास श्रीकृष्ण पूजा अधिक भावपूर्ण होण्यास...
गोकुळाष्टमीपूर्णावतार असलेल्या श्रीकृष्णाने गोकुळाष्टमीच्या दिवशी पृथ्वीतलावर जन्म घेतला. या गोकुळाष्टमीविषयीआपण या लेखात जाणून घेऊया !
गोपाळकालागोपाळकाल्याचे आध्यात्मिक महत्त्व आणि त्याचे लाभ यांविषयीची माहिती या लेखातून जाणून घेऊया.
भाद्रपद मास
हरितालिका
हरितालिकाश्री गणेश चतुर्थीच्या आदल्या दिवशी येणार्‍या हरितालिका या सणाच्या दिवशी स्त्रिया आणि कुमारिका व्रतस्थ राहतात.
श्री गणेश चतुर्थी
देवतेला चित्रविचित्र रूपांत दाखवून देवतेची अवकृपा ओढवून घेऊ नका...देवतांच्या उपासनेच्या मुळाशी श्रद्धा असते. देवतांचे कोणत्याही प्रकारचे विडंबन हे श्रद्धेवर घाला घालते. यामुळे ही...
श्री गणेश उत्तर पूजाविधी (Audio)Shri Ganesh Uttar Puja vidhi
श्री गणेश पूजाविधी (Audio)Shri Ganesh Puja Audio
- विदेशातील प्राचीन हिंदु संस्कृतीच्या पाऊलखुणा !
‘इंडोनेशिया एक द्वीपसमूह आणि मुसलमानबहुल राष्ट्र असले, तरी येथे महान हिंदु संस्कृतीची मुळे खोलवर रुजलेली...
बार्सिलोना, स्पेनमध्ये मिरवणुकीतील श्री गणेशमूर्ती चर्चमध्ये आणण्याचा चर्चच्या अधिकार्‍यांचा...भारतीय लोकांनी श्री गणेशाची मिरवणूक चर्चसमोरून नेण्याविषयी चर्चच्या अधिका-यांचीही अनुमती घेतली. आश्चर्य म्हणजे या अधिकारी...
कागदी लगद्याची गणेशमूर्ती हानीकारक असल्याचे वैज्ञानिकदृष्ट्याही सिद्ध !सांगली येथील ज्येष्ठ पर्यावरणतज्ञ डॉ. सुब्बाराव यांच्या ‘एन्व्हायरनमेंटल प्रोटेक्शन रिसर्च फाऊंडेशन’, या संस्थेने साधा कागद...
मुंबई येथे काही मूर्तीकारांकडून सूर्यफुलाची बी असलेल्या तथाकथित पर्यावरणपूरक...धारावी आणि परळ येथे काही मूर्तीकार पर्यावरणरक्षणाच्या नावाखाली विघटन होण्यासाठी सक्षम असणा-या (‘बायोडिग्रेडेबल’) अशा श्री...
गणेशोत्सव : हिंदूंमध्ये श्रद्धा, राष्ट्राभिमान आणि धर्माभिमान जागृत करण्याची...‘गणेशोत्सवात होणार्‍या धर्महानीविषयी अत्यंत गांभीर्याने चिंतन होणे आवश्यक आहे. स्वातंत्र्य मिळण्याआधी परकियांकडून हिंदु धर्माचा नाश...
श्री गणेशचतुर्थीच्या व्रताविषयी नेहमी विचारल्या जाणार्‍या काही शंका आणि...श्री गणेशचतुर्थीच्या व्रताविषयी नेहमी विचारल्या जाणार्‍या काही शंका आणि त्यांची उत्तरे या लेखात दिली आहेत.
कागदी लगद्यापासून बनवलेली गणेशमूर्ती’ आणि ‘सर्वसाधारण मातीची गणेशमूर्ती’ यांच्या...‘सर्व संप्रदायांना पूज्य आणि संतांनी गौरवलेले दैवत, म्हणजे श्री गणेश ! प्रत्येक संप्रदायात गणेशपूजा आहे....
गणेशोत्सव पारंपरिकपणेच साजरा व्हावा !धान्य, फळे अथवा चॉकलेटचे गणपती बनवणे, हा मूर्खपणा आहे. देवाचे पावित्र्य मूर्तीत आहे, अशा बनावट...
लोकमान्य टिळकांनी प्रेरणा दिलेल्या सार्वजनिक गणेशोत्सवाचा इतिहास आणि त्याद्वारे...लोकमान्य टिळकांनी १९०० ते १९१५ या काळात असे लिहून ठेवले आहे की, अजून स्वातंत्र मिळायला...
- गणेशोत्सव : आत्मावलोकनाची आवश्यकता !
सार्वजनिक गणेशोत्सवाचा प्रारंभ पुण्यात ख्रिस्ताब्द १८९३ मध्ये लोकमान्य टिळकांनी केला. या वेळी कीर्तने, प्रवचने, संगीत...
श्री गणेशमूर्ती विसर्जनाला विरोध करणार्‍या भोंदू सुधारकांच्या टोळीची पशूवधगृहे...वर्षाचे ३६५ दिवस नद्यांमध्ये गणेशमूर्ती विसर्जित केल्या जात नाहीत, तरीही प्रतिदिन कोट्यवधी लिटर सांडपाणी नद्यांत...
सनातन-निर्मित श्री गणेशमूर्तीप्रमाणे आदर्श आणि सात्त्विक श्री गणेशमूर्ती बनवणारे...राजापूर, रत्नागिरी येथील श्री गणेशमूर्तीकार श्री. राहुल तायशेट्ये यांनी प्रथम सनातन-निर्मित सात्त्विक श्री गणेशमूर्तीप्रमाणे मूर्ती...
- गणेशमूर्ती दान करण्यास सांगणार्‍या तथाकथित सुधारकांना घनकचरा, सांडपाणी, उद्योग,...
गणेशोत्सवात गणेशमूर्ती विसर्जित केल्यामुळे जलप्रदूषण होते, अशी टूम स्वयंघोषित सुधारक काही वर्षांपूर्वी काढली होती. धर्मशिक्षणाचा...
- गणेशमूर्तींच्या विसर्जनाने प्रदूषण होते, अशी ओरड करणार्‍यांनो, सांडपाण्याद्वारे होणार्‍या...
गणेशोत्सव जवळ आला आहे. आता नेहमीप्रमाणे स्वत:ला पर्यावरणप्रेमी म्हणवणारे स्वयंघोषित सुधारक आणि त्यांच्या संघटनांचे कार्यकर्ते...
कर्नाटकमध्ये प्लास्टर ऑफ पॅरिस आणि रासायनिक रंग दिलेल्या श्रीगणेशमूर्तींवर...कर्नाटक राज्य प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने प्लास्टर ऑफ पॅरिस आणि रासायनिक रंग दिलेल्या श्रीगणेशमूर्तींवर बंदी घातली...
श्री गणेश चतुर्थीश्री गणेश चतुर्थीला, तसेच श्री गणेशोत्सवाच्या दिवसांत गणेशतत्त्व नेहमीच्या तुलनेत पृथ्वीवर १ सहस्र पटीने कार्यरत...
गणेशमूर्तीचे विसर्जन वहात्या पाण्यात करा !गणेशमूर्ती अन् निर्माल्य वहात्या पाण्यात विसर्जित का करावे, याविषयीची माहिती या लेखातून समजून घेऊया.
गणेशोत्सव आदर्शरित्या साजरा करा !सुखकर्ता, विघ्नहर्ता अन् अष्टदिशांचा अधिपती म्हणजे श्री गणपति
श्री गणेश पूजाविधी (काही मंत्रांच्या अर्थासह)गणेशचतुर्थी हा हिंदूंचा मोठा सण आहे. गणेशमूर्तीची पूजा शास्त्रोक्त पद्धतीने करण्यासाठी आणि त्यातून गणेशपूजनाचा लाभ...
श्राद्ध
श्राद्ध संबंधित प्रश्‍न आणि त्यांची उत्तरेश्री गणेशचतुर्थीच्या काळात काही ठिकाणी २१ दिवसांचा गणपति बसवतात. अशा वेळी पितृपक्षाच्या कालावधीत घरात श्री...
श्राद्धाचा प्राचीन ग्रंथांमधील संदर्भ'मृत तिथीच्या श्राद्धाव्यतिरिक्त कितीही मौल्यवान पदार्थ असले, तरी पितर ते ग्रहण करू शकत नाहीत. विना...
महालय श्राद्धाचा श्राद्धकर्त्यावर होणारा आध्यात्मिक स्तरावरील परिणाम अभ्यासण्यासाठी यू.टी.एस्....यावर्षी १७ ते ३०.९.२०१६ हा पितृपक्षाचा काळ आहे. या काळात केलेल्या महालय श्राद्धाचा श्राद्ध करणार्‍यावर...
नांदीश्राद्ध (अभ्युदयिक, आभ्युदयिक अर्थात वृद्धीश्राद्ध)प्रत्येक मंगलकार्यारंभी विघ्ननिवारणार्थ श्री गणपतिपूजन करतात, तसेच पितर आणि पितरदेवतांचे (नांदीमुख इत्यादी देवतांचे) नांदीश्राद्ध करतात.
दहाव्या दिवशी पिंडाला कावळा शिवणे महत्त्वाचे का समजले जाते...‘काकगती’ ही पिंडदानात केलेल्या आवाहनानुसार पृथ्वीच्या वातावरणकक्षेत येणार्‍या लिंगदेहाच्या गतीशी साधर्म्य दर्शवते. तसेच कावळ्याचा काळा...
पितृदोषाची कारणे आणि त्यावरील उपायपितृदोष हा देवकोपाइतकाच दृढ समजला जातो. देव कोपला, तर दुष्काळ पडेल; पण पितर कोपले, तर...
श्राद्धकर्मातील काही कृतींमागील अध्यात्मशास्त्र (भाग १)श्राद्धातील विविध कृतींमागील अध्यात्मशास्र या लेखातून आपण जाणून घेऊ. यांतून ‘श्राद्ध’ या धार्मिक कृतीचे श्रेष्ठत्व...
श्राद्धविधीत पितर आणि देवतांना नैवेद्य दाखवणेश्राद्धविधीत पितर आणि देवतांना नैवेद्य दाखवणे ही महत्त्वाची कृती असल्याने त्यामागील शास्र जाणून घेणे आवश्यक...
श्राद्धामुळे पितरांना सद्गती मिळाली हे कसे ओळखावे ?श्रद्धेने करतो ते श्राद्ध ! आपण श्रद्धेने केलेल्या श्राद्धाने पितरांना सद्गती मिळाली आहे का, हे...
पिंडदान करण्यामागील अध्यात्मशास्त्रप्रस्तूत लेखातून आपण ‘श्राद्धामध्ये भाताच्या पिंडाचे दान का करावे ?’, ‘गर्भवतीने पिंड पाहू नये, यामागील...
शास्त्रानुसार श्राद्धकर्म न केल्यास होणारी हानी आणि श्राद्धाची मर्यादाहिंदु धर्मशास्त्रानुसार मृत्यू झालेल्या व्यक्तीचे प्रतिवर्षी करायला सांगितले श्राद्धविधी न केल्यास काय होऊ शकते आणि...
श्राद्धाच्या जेवणामागील अध्यात्मशास्त्र‘ब्राह्मणाने जेवलेले अन्न पितरांना कसे पोहोचते ?’, ‘श्राद्धात दिलेले अन्न पितरांना किती काळ पुरते ?’...
नारायणबली, नागबली आणि त्रिपिंडी श्राद्धप्रस्तूत लेखात ‘नारायणबली, नागबली आणि त्रिपिंडी श्राद्ध’ यांविषयीचे अध्यात्मशास्रीय विवेचन पाहू. यांत प्रामुख्याने या विधींसंदर्भातील...
श्राद्धकर्मातील काही कृतींमागील अध्यात्मशास्त्र (भाग २)श्राद्धातील विविध कृतींमागील अध्यात्मशास्र या लेखातून आपण जाणून घेऊ. यांतून ‘श्राद्ध’ या धार्मिक कृतीचे श्रेष्ठत्व...
श्राद्धकर्त्याने पाळावयाचे काही विधीनिषेध‘ज्यांचे वडील जिवंत नाहीत, त्यांनी त्रिपिंडी श्राद्ध, नारायण-नागबली हे विधी करतांना केस काढणे आवश्यक का...
श्राद्धकर्मात वर्ज्य असणार्‍या वस्तू आणि त्याची अध्यात्मशास्त्रीय कारणेश्राद्धाचे जेवण बनवतांना काही गोष्टी वर्ज्य सांगितल्या आहेत. त्या कोणत्या, हे कारणांसह, तसेच श्राद्धविधीत लाल...
श्राद्धात वापरण्यात येणार्‍या वस्तूंचे अध्यात्मशास्रीय महत्त्वश्राद्धात दर्भ, काळे तीळ, अक्षता, तुळस, माका इत्यादी वस्तूंचा वापर केला जातो.
तीर्थक्षेत्राच्या तुलनेत घरी श्राद्ध केल्याने होणारे लाभप्रस्तूत वैशिष्ट्यपूर्ण लेखातून आपण श्राद्ध कोणत्या ठिकाणी करावे, त्यांमागील कारणे आणि होणारे लाभ यांविषयी पाहू.
‘वर्षश्राद्ध’ आणि ‘पितृपक्षातील श्राद्ध’ असे वर्षातून दोनदा श्राद्ध का...या लेखात पुढील सूत्रांविषयी अध्यात्मशास्र जाणून घेऊ.
काकबली (दशमदिन विधी)दशमदिन श्राद्धाधी विधी नदीच्या काठी असलेल्या शिवाच्या मंदिरात करण्याची कारणे या लेखातून जाणून घेऊ.
विविध श्राद्धे केल्यामुळे पितरांना आणि श्राद्ध करणार्‍यांना होणारे लाभ‘श्रद्धेने करतो ते श्राद्ध’ असे जरी असले, तरी अश्रद्ध व्यक्तीला श्राद्धामागील हिंदु धर्माचा आध्यात्मिक दृष्टीकोन...
श्राद्ध केल्यानंतर पितरांना सद्गती मिळण्याची प्रक्रियाश्राद्ध केल्यानंतर पितरांना सद्गती मिळते, हे आपण ऐकले वा वाचले असते; परंतु सद्गती मिळण्यात नेमकी...
श्राद्ध करण्याचे महत्त्व आणि लाभ‘देवकार्यापेक्षा पितृकार्य श्रेष्ठ कसे’, श्राद्ध हे धर्म, अर्थ आणि काम यांची प्राप्ती कशी करून देते...
श्राद्धातील कृतींमागील शास्र जाणून घ्या !या लेखमालेत आपण ‘श्राद्धातील कृतींमागील शास्र’ जाणून घेऊ.
श्राद्ध कोणी करावे आणि कोणी करू नये ?श्राद्ध नेमके कोणी करावे, याविषयीची माहिती या लेखातून जाणून घेऊया. मुलगा नसल्यास त्यापुढचे अनेक पर्याय...
श्राद्ध करण्यात अडचणी आल्यास त्या दूर करण्याचे मार्गहिंदु धर्मात ‘श्राद्धविधी अमुक एका कारणामुळे करू शकत नाही’, असे म्हणायला कोणालाही संधी मिळणार नाही,...
तर्पण आणि पितृतर्पणतर्पण म्हणजेच देव, ऋषी, पितर आणि मनुष्य यांना जल अर्पण करणे होय. पितरांना तर्पण करण्याची...
श्राद्धाचे प्रकारश्राद्ध हा हिंदु धर्मातील एक पवित्र विधी असून मानवी जीवनात त्याचे अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. उद्दीष्टांनुसार...
श्राद्धाचे महत्त्व आणि आवश्यकताप्रतिवर्षी श्राद्धविधी करणे हा हिंदु धर्मातील एक महत्त्वाचा आचारधर्म असून त्याचे महत्त्व अनन्यसाधारण आहे.
श्राद्धश्राद्धविधी हा हिंदु धर्मातील एक महत्त्वाचा आचार असून त्याला वेदकाळाचा आधार आहे. अवतारांनीही श्राद्धविधी केल्याचा...
पितृपक्ष (महालय पक्ष)व्यक्तीच्या मृत्यूनंतर आत्म्याला सद्गती मिळावी; म्हणून श्राद्ध करणे हे हिंदु धर्माचे एक वैशिष्ट्य आहे. प्रतिवर्षी...
अतृप्त पूर्वजांच्या त्रासांपासून रक्षण होण्यासाठी उपासना करा !अतृप्त पूर्वजांच्या त्रासाचे कारण आणि त्रासांपासून रक्षण होण्यासाठी उपाययोजना पाहूया.
आश्विन मास
नवरात्र
शुंभ आणि निशुंभ या अजेय असुरांशी युद्ध करून त्यांचा...नवरात्रीच्या काळात भारतातील विविध प्रसिद्ध अन् प्राचीन देवी मंदिरांचा इतिहास, त्यांचे महत्त्व, छायाचित्रे, तसेच नवरात्रोत्सवामागील...
नवरात्र : बाजारीकरण आणि संभाव्य धोके !हिंदूंच्या सणवारात हल्ली जी विकृती वाढीला लागली आहे, त्या अनुषंगाने अन् पौरोहित्य करतांना मातृवर्गाद्वारे ज्या...
- देवीचे माहात्म्य !
देवीच्या उपासनेची परंपरा पुष्कळ पूर्वीपासून भारतात चालत आलेली आहे. देवीचे मूळ रूप निर्गुण असले, तरी...
काही देवींच्या उपासनेची वैशिष्ट्येदुर्गा - श्री दुर्गामहायंत्र हे श्री भगवतीदेवीचे (दुर्गेचे) आसन आहे. नवरात्रात दुर्गेच्या नऊ रूपांची उपासना...
नवरात्रीचे व्रत आणि पूजननवरात्रीचे व्रत, पूजन आणि उपासना या सांदरबत माहिती पुढील लेखात जाणून घेऊया.
नवरात्रनवरात्र हे देवीचे व्रत असून महाराष्ट्रासह अनेक ठिकाणी हे व्रत कुलाचार म्हणूनसुद्धा पाळले जाते. नऊ...
नवरात्र : नऊही रात्री गरबा खेळणेनवरात्रीतील रात्री देवीभोवती गोलाकार फेर धरून ‘गरबा’ नृत्य केले जाते. याविषयाची माहिती या लेखातून जाणून...
चंडीविधान (पाठ आणि हवन)नवरात्रीच्या काळात श्री सप्तशतीचा पाठ केला जातो आणि शेवटी हवन केले जाते. यालाच चंडीविधान असे...
आद्याशक्तीनवरात्रीतील पहिले तीन दिवस तमोगुण अल्प करण्यासाठी तमोगुणी महाकालीची, दुसरे तीन दिवस सत्त्वगुण वाढवण्यासाठी रजोगुणी...
बळीबळी शब्दाचे अर्थ, क्षुद्रदेवतांना बळी देण्यामागील उद्देश आणि त्यामागील दृष्टीकोन याविषयीचे विवेचन लेखात दिले आहे.
‘देवीचा गोंधळ घालणे’ या कृतीमागील शास्त्रदेवीचा गोंधळ घालण्याची प्रथा महाराष्ट्रातील काही ठिकाणी कुलाचाराचा एक भाग म्हणून आहे. गोंधळ घालण्याचा उद्देश...
दसरा
शस्त्रपूजन ही हिंदूंची संस्कृती असल्याने ती कधीही खंडित होणार...कधी नव्हे एवढी हिंदूसंघटनाची आवश्यकता निर्माण झाली असतांना शस्त्रपूजनाला विरोध करून हिंदूंची मने तोडू पहाणा-या...
विजयाची गौरवशाली परंपरा जोपासणारी प्राचीन भारतीय शस्त्रास्त्रविद्या !विजयादशमीच्या निमित्ताने राजे आणि सामंत, सरदार हे लोक आपापली शस्त्रे अन् उपकरणे स्वच्छ करून ती...
हिंदूंनो, स्वपराक्रमाने विजयादशमीचे ‘दशहरा’ हे नाव सार्थ करा !हिंदूंनो, अंतर्मुख व्हा ! विजयादशमीला सीमोल्लंघन, अपराजितापूजन आणि शस्त्रपूजन ही कृत्ये कर्मकांड म्हणून करू नका...
दसरा (विजयादशमी) सणाचे महत्त्वदसरा हा देवीचा सण आहे. आश्विन शुद्ध दशमी, म्हणजेच विजयादशमी. या दिवशी रामाचा पूर्वज रघु...
दसरा (विजयादशमी)दसरा सणाचे असलेले असाधारण महत्त्व लक्षात घेता तो खरोखरच मोठा असल्याची प्रचीती आपणाला येते. या...
१० हा अंक आणि विजयादशमी१० अंकाला (दश इंद्रियांना) खर्‍या अर्थाने समजून घेऊन त्याचे हरण करणे, म्हणजे दशहरा होय; एकूण...
हिंदूंनो, धर्मशिक्षणाचा अभाव किंवा धर्मद्रोह यांमुळे होणार्‍या अपप्रचाराला बळी...एकमेकांना आपट्याचे पान दिल्यामुळे दोन्ही व्यक्तींतील त्याग आणि प्रीती यांत वाढ होते. दसरा हा विजयाचा...
हिंदूंनो, विजयोपासनेला आरंभ करा ! – परात्पर गुरु डॉ....विजयादशमी म्हणजे हिंदूंच्या धर्मविजयाचा दिवस ! याच दिवशी श्री दुर्गादेवी आणि प्रभु श्रीराम यांनी अनुक्रमे...
कार्तिक मास
दिवाळी
देशविदेशांत निरनिराळ्या पद्धतीने साजरा होणारा हिंदूंचा सण दिवाळी !घरोघरी आनंदाचे तोरण चढवणारी भारतीय दिवाळी आता विदेशांतही चैतन्याची रुजवात करत आहे. दिवाळी थेट अमेरिकन...
दिवाळी : शंकानिरसनदिवाळीच्या दिवशी पूर्ण घरात दिवे लावण्याची, तसेच पूर्ण घराभोवती दिवे लावण्याची आवश्यकता नसते. प्रवेशद्वाराशी आणि...
वसुबारस आणि गुरुद्वादशीआश्विन वद्य द्वादशी या दिवशी वसुबारस तसेच गुरुद्वादशी हे सण साजरे केले जातात. वसुबारस या...
अभ्यंगस्नानप्रस्तुत लेखात आपण ‘अभ्यंगस्नान’ म्हणजे काय, त्याची प्रत्यक्ष कृती, त्याने होणारे लाभ, अभ्यंगस्नानात तेल लावण्याचे...
यमदीपदान पूजाविधीसर्वसामान्य लोकांना यमदीपदान कसे करावे, याची नेमकी माहिती नसते. दान करतांना ते भावपूर्ण व्हावे आणि...
यमदीपदान करतांना १३ दिवे अर्पण का करावे ?यमदीपदान करतांना यमदेवतेला १३ दिवे अर्पण केले जातात. या १३ संख्येमागील शास्त्र, तसेच यमदीपदान करण्याचे...
धनत्रयोदशी (धनतेरस)धनत्रयोदशीच्या दिवशी नवीन सुवर्ण विकत घेण्याचा प्रघात आहे. त्यामुळे वर्षभर घरात धनलक्ष्मी वास करते. या...
नरक चतुर्दशीनरक चतुर्दशी या दिवाळीतील सणाचे महत्त्व आणि या दिवशी करण्यात येणार्‍या कृतींमागील शास्त्र या लेखाच्या...
लक्ष्मीपूजनदिवाळीत लक्ष्मीपूजन करतात. लक्ष्मीपूजन या दिवसाचे महत्त्व, इतिहास, साजरा करण्याची पद्धत आणि काढावयाची रांगोळी यात...
श्री लक्ष्मीकुबेर पूजाविधीलक्ष्मीपूजनाच्या दिवशी सर्व मंदिरांत, दुकानांत, तसेच घराघरांत श्री लक्ष्मीपूजन केले जाते. या पूजनाची सोप्या भाषेत...
बलीप्रतिपदा (दिवाळी पाडवा)बलीप्रतिपदा हा साडेतीन मुहूर्तांपैकी अर्धा मुहूर्त आहे. हा ‘विक्रम संवत’ कालगणनेचा वर्षारंभदिन म्हणून साजरा करतात.
भाऊबीज (यमद्वितीया)भाऊबिजेच्या दिवशी यमराज आपली बहीण यमुना हिच्या घरी जेवायला जातो अन् त्या दिवशी नरकात पिचत...
तुळशी विवाहतुळशी विवाह हा सण साजरा करण्याची पद्धत तसेच या सणाची वैशिष्ट्ये यांविषयी लेखात माहिती देण्यात...
देवदिवाळीकुलस्वामी, कुलस्वामिनी आणि इष्टदेवता यांच्याखेरीज अन्य देवतांचे पूजन करून त्यांना त्यांच्या मानाचा भाग पोहोचविण्याचे कर्तव्य...
दिवाळीनिमित्त सात्त्विक रांगोळ्या !दिवाळीच्या निमित्ताने सात्त्विक रांगोळ्या पाहूयात.
विनाशकारी फटाक्यांवर बंदी आणा !प्रचंड प्रदूषण वाढवणारे फटाके, हा दिवाळी, क्रिकेटच्या सामन्यातील विजय आणि धार्मिक वा राजकीय मिरवणुका यांचा...
दिवाळीमध्ये लहान मुले किल्ला का बांधतात ?काही शतकांपूर्वी हिंदूंमधील लढाऊ वृत्ती न्यून होऊ लागली. येणार्‍या पिढ्यांमधील कणखरपणा जागृत व्हावा आणि छत्रपती...
सात्त्विक आकाशकंदिलहिंदु जनजागृती समिती निर्मित आकाशकंदिलाचा आकार शून्याप्रमाणे असणे आणि त्याचे लाभ.
आकाशदीपदिवाळीत आकाशकंदिल लावतात. आकाशकंदिलाचा मूळ शब्द ‘आकाशदीप’ असा आहे. आकाशदीपाची संकल्पनेविषयी यात पाहूया.
भावपूर्ण दिवाळी कशी साजरी करावी ?अज्ञानाच्या अंधःकारातून ज्ञानाच्या प्रकाशाकडे नेणारा सण म्हणजे दिवाळी ! दिवाळी म्हणजे उत्साह. दिवाळी म्हणजे आनंद,...
रावणवधानंतर प्रभु श्रीरामचंद्रांना अयोध्येत पोचण्यास २१ दिवस कसे लागले...फेसबूकवर प्रसारित झालेल्या एका संदेशात ‘श्रीरामाने रावणाला दसर्‍याच्या दिवशी मारल्यानंतर २१ दिवसांनी ते अयोध्येत पायी...