अ. ‘कर्मयोग’ हा शब्द ‘कर्म’ आणि ‘योग’ या दोन शब्दांपासून झाला आहे. त्याचा अर्थ आहे – कर्माच्या द्वारे योग साधणे, म्हणजे जिवाला शिवाशी जोडणे, म्हणजेच कर्माद्वारे मोक्ष प्राप्त करणे होय.
‘तत्कर्म यत् न बन्धाय । (सा विद्या या विमुक्तये ।)’
अर्थ : ज्या कर्मामुळे चित्तावर कोणत्याही प्रकारचे बंधनात टाकणारे नवीन संस्कार होत नाहीत किंवा पाप-पुण्याच्या संबंधातील (हिशोबातील) नोंदी वाढत नाहीत, म्हणजेच आत्म्याभोवती कोणत्याही प्रकारचे नवीन बंधन निर्माण होत नाही, त्याला ‘कर्मयोग’ या शब्दाच्या संदर्भात ‘कर्म’ असे म्हणतात. (जी मोक्ष किंवा मुक्ती प्राप्त करून देते, तिला ‘विद्या’ असे म्हणतात). असे कर्म सतत करत रहाणे, याला ‘कर्मयोग’ म्हणतात.
लेख
यमराजाची धर्माधिष्ठित न्यायप्रणाली !८४ लक्ष योनींतून प्रवास केल्यानंतर मनुष्यजन्म मिळतो आणि याच जन्मात आपल्याला ईश्वरप्राप्ती करता येते’, असेही...
साधनेसाठी आसन कसे असावे ?कुशासनावर (दर्भाच्या आसनावर) बसून साधना केल्याने ज्ञानसिद्धी होते. कांबळे अंथरून त्यावर बसून साधना केल्यास सर्व...
पूर्वपुण्याईने प्राप्त होणार्‍या गोष्टी कोणत्या ?वाईट कर्मांमुळे पाप लागते, तर चांगल्या कर्मांमुळे पुण्य मिळते; मात्र ही दोन्ही बंधने असून यांमुळे...
पाप घडण्याची कारणे (भाग २)देवता (मूर्ती आदी), गुरु आणि भगवान चण्डेश्वराच्या द्रव्याचे दान, लंघन (अयोग्य व्यय) आणि भक्षण या...
पाप घडण्याची कारणे (भाग १)स्वार्थाला महापाप समजले जाते. सुवर्णाची चोरी करणे, हे तिसरे महापातक आहे. सार्वजनिक निधीचा अपहार करणे,...
साधना करून पुण्य वाढवण्याचे महत्त्वमनुष्यजन्मात केलेले पुण्य पुढील जन्मातही कशा प्रकारे उपयोगी पडते, तसेच पुण्यकर्म करण्याचे महत्त्व या लेखातून...
पापकर्मे, त्याचे भोग आणि पाप करणार्‍याचा मृत्यूनंतरचा प्रवास (भाग...जो मनुष्य लोभाने देवता (मूर्ती आदी) आणि ब्राह्मण यांच्या धनाचा दुरुपयोग करतो, तो पापी (मेल्यावर)...
पापकर्मे, त्याचे भोग आणि पापकरणार्‍याचा मृत्यूनंतरचा प्रवास (भाग १)मनुष्याचे जीवन कर्ममय आहे. कर्मफळ अटळ आहे. चांगल्या कर्माचे फळ पुण्य देते, तर वाईट कर्माचे...
कर्मयोगकुठलेही कर्म निरपेक्षपणे आणि ईश्वरप्राप्ती हा हेतू ठेवून करणे, म्हणजे कर्मयोग. या योगाविषयी थोडक्यात माहिती...
संबंधित ग्रंथ
