हिंदु शब्दाच्या व्याख्येचा मूल ऐतिहासिक पाया आसिंधुसिंधु भारतभूमिका हाच असला पाहिजे

गोरे पाय या देशाला लागले आणि त्यांनी आमची स्वधर्मनिष्ठाच तोडून फोडून टाकली. ब्रिटिशांनी स्वधर्मनिष्ठेचे सूत्र ओळखले आणि तेच तोडून टाकण्याची शिकस्त केली.

प्राचीन काळात भारतीय ऋषिमुनी वापर करत असलेली मंत्रध्वनी (मंत्रोच्चार) चिकित्सा हीच आजच्या काळातील आधुनिक अल्ट्रा साऊंड थेरपी आहे, असे अमेरिका आणि जर्मन येथील संशोधकांनी मान्य केले आहे.

आज हिंदु धर्मीय समाज विविध संप्रदायांत विभागला आहे. तो हिंदु धर्मानुसार नव्हे, तर सांप्रदायिक शिकवणीनुसार धर्माचरण करतो. अनादी आणि व्यापक हिंदु धर्माच्या तुलनेत संप्रदायांची शिकवण किती मर्यादित आहे, हे पुढील सारणीवरून लक्षात येईल.

धर्मसिद्धांचे पुढील सिद्धांत या लेखात पाहू.

देवतांच्या चरणी किंवा तीर्थक्षेत्री जाऊन केशविमोचन (मुंडण) करणे या कृतीमागील अध्यात्मशास्त्र या लेखात पाहू.

‘धर्म’ म्हटले की कोणी ‘सनातन धर्म’ म्हणतो तर कोणी ‘वैदिक धर्म’ म्हणून धर्माला संबोधतो. प्रस्तूत लेखात आपण धर्माचे विविध समानार्थी शब्द त्यांचे अर्थ आणि वैशिष्ट्ये जाणून घेऊया.

प्रस्तूत लेखात हिंदु धर्म म्हणजे नेमके काय, त्याचे महत्त्व, त्याची अद्वितीय वैशिष्ट्ये यांविषयी या पहाणार आहोत. याबरोबरच ‘हिंदुत्ववाद’, ‘राजकीय हिंदु’, ‘हिंदु कोणाला म्हणावे’, ‘आस्तिक आणि नास्तिक’ यांसारख्या अन्य वैशिष्ट्यपूर्ण सूत्रांचाही या लेखातून वेध घेण्यात आला आहे.

आज बहुतांश हिंदूंचे शिक्षण आंग्लछायेत सिद्ध झालेल्या शिक्षणपद्धतीत झालेले आहे. धर्मशिक्षणाच्या अभावामुळे ‘निधर्मीपणा’चा संस्कारच त्यांच्यावर झालेला दिसतो. प्रस्तूत लेखात आपण धर्माचे जीवनातील महत्त्व काय आहे, ते जाणून घेऊया.

जगताची उत्पत्ती, स्थिती आणि लय ईश्वराच्या अधीन आहे. म्हणजेच धर्म ईश्वराचे अस्तित्व मानतो. या धर्माचे सिद्धांत या लेखातून जाणून घेऊ.