
शरिराला पुन्हा नवे बनण्यास साहाय्य करते; म्हणून यास ‘पुनर्नवा’ म्हणतात.
१. गुणधर्म आणि संभाव्य उपयोग
शरिराला पुन्हा नवे बनण्यास साहाय्य करते; म्हणून यास ‘पुनर्नवा’ म्हणतात. हे थंड गुणधर्माचे असून कफ आणि पित्त दूर करणारे आहे. याचे विकारांतील संभाव्य उपयोग पुढे दिले आहेत; परंतु प्रकृती, प्रदेश, ऋतू आणि समवेतचे अन्य विकार यांनुसार उपचारांत पालट होऊ शकतो. त्यामुळे औषध वैद्यांच्या मार्गदर्शनाखालीच घ्यावे.
उपयोग | औषध घेण्याची पद्धत | कालावधी |
---|---|---|
अ. बद्धकोष्ठता, मूतखडा, मूत्रवहन संस्थेचे विकार, तसेच मूत्रपिंडाचे कार्य सुधारण्यासाठी | १ चमचा पुनर्नवा चूर्ण वाटीभर गरम पाण्यात मिसळून दोन्ही वेळा जेवणाच्या ३० मिनिटे पूर्वी घ्यावे. | १ मास |
आ. सूज | दिवसातून ३ – ४ वेळा १ चमचा पुनर्नवा चूर्ण वाटीभर गरम पाण्यात मिसळून घ्यावे, तसेच पुनर्नवा चूर्ण पाण्यात मिसळून सुजेवर लेप लावावा. १ घंट्याने हा लेप कोमट पाण्याने धुऊन टाकावा. | ७ दिवस |
२. सूचना
अ. वयोगट ३ ते ७ यासाठी पाव आणि ८ ते १४ यासाठी अर्ध्या प्रमाणात चूर्ण घ्यावे.
३. औषधाचा सुयोग्य परिणाम होण्यासाठी हे टाळावे !
मैदा आणि बेसन यांचे पदार्थ; आंबट, खारट, अती तेलकट अन् तिखट पदार्थ; आईस्क्रीम, काकवी, दही, पनीर, चीज; शिळे, अवेळी आणि अती प्रमाणात भोजन; उन्हात फिरणे; तसेच रात्रीचे जागरण
४. औषध घेतांना उपास्य देवतेला प्रार्थना करावी !
हे देवते, हे औषध मी तुझ्या चरणी अर्पण करून तुझा ‘प्रसाद’ म्हणून ग्रहण करत आहे. या औषधाने माझे विकार दूर होऊ देत.’
– वैद्य मेघराज माधव पराडकर, सनातन आश्रम, रामनाथी, गोवा. (११.६.२०२१)
अधिक माहितीसाठी वाचा : सनातनचा ग्रंथ ‘आयुर्वेदानुसार आचरण करून औषधांविना निरोगी रहा !’