સૂતશેખર રસ (ગોળીઓ)

સૂતશેખર રસ આ ઔષધ પિત્તની માત્રા તરીકે પ્રસિદ્ધ છે.

૧. સૂતશેખર રસ  : ગુણધર્મ અને સંભાવ્‍ય ઉપયોગ

આ ઔષધ પિત્તની માત્રા તરીકે પ્રસિદ્ધ છે. તેના વિકારમાંના સંભાવ્‍ય ઉપયોગ નીચે જણાવ્‍યા પ્રમાણે છે; પરંતુ પ્રકૃતિ, પ્રદેશ, ઋતુ અને તે સાથેના અન્‍ય વિકાર અનુસાર ઉપચારોમાં પાલટ (પરિવર્તન) થઈ શકે છે. તેથી વૈદ્યના માર્ગદર્શન હેઠળ જ ઔષધ લેવું.

૨. સૂચના

અ. ગોળી ચાવીને અથવા ચૂર્ણ કરીને લેવાથી તેની પરિણામકારકતા વધે છે.

આ. વયજૂથ ૩ થી ૭ માટે પા અને ૮ થી ૧૪ માટે અડધા પ્રમાણમાં ગોળીઓનું ચૂર્ણ લેવું.

ઇ. હાથ-પગ અથવા શરીરની બળતરા થવી, શરીરમાંથી વરાળ બહાર પડતી હોય, તેમ લાગવું, આંખો ગરમ થવા જેવા ઉષ્‍ણતાના તીવ્ર લક્ષણો હોય તો આ ઔષધનો ઉપયોગ કરવો નહીં.

૩. ઔષધનું સુયોગ્‍ય પરિણામ થવા માટે આ ટાળવું !

મેંદો અને ચણાના લોટ (બેસન)ના પદાર્થો; ખાટા, ખારા, વધારે તળેલા અને તીખા પદાર્થો; આઈસ્‍ક્રીમ, કાકવી (ગોળ બનવા પહેલાંનું પ્રવાહી), દહીં, પનીર, ચીઝ; વાસી, કસમયે અને અતિપ્રમાણમાં ભોજન; તડકામાં ફરવું; તેમજ રાત્રે જાગરણ.

૪. ઔષધ લેતી સમયે ઉપાસ્‍ય દેવતાને પ્રાર્થના કરવી !

‘હે ભગવાન, આ ઔષધ હું આપના ચરણોમાં અર્પણ કરીને આપના ‘પ્રસાદ’ તરીકે ગ્રહણ કરું છું. આ ઔષધથી મારા વિકાર દૂર થવા દેશો.’

– વૈદ્ય મેઘરાજ માધવ પરાડકર, સનાતન આશ્રમ, રામનાથી, ગોવા. (૧૧.૬.૨૦૨૧)