૧. સાળંગપુર ખાતેના કષ્ટભંજન હનુમાન મંદિરનો ઇતિહાસ
ગુજરાત ખાતેના સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયના ગુરુ સ્વામી ગોપાલાનંદ સાળંગપુર ગામમાં આવ્યા ત્યારે તેમને જ્ઞાત થયું કે, ‘અનેક વર્ષોથી આ ભાગમાં વરસાદ વરસ્યો ન હોવાને કારણે બધું જ સૂકાઈ ગયું છે.’ તે સમયે તેમણે હનુમાનજીને પ્રાર્થના કરી અને ઈશ્વરી પ્રેરણાથી તે ઠેકાણે હનુમાનની સ્થાપના કરી. હનુમાનજીને કારણે ત્રાસ દૂર થવાથી તે મંદિરનું નામ ‘કષ્ટભંજન હનુમાન મંદિર’ પડ્યું. હનુમાનની મૂર્તિની પ્રાણપ્રતિષ્ઠા સમયે સ્વામી ગોપાલાનંદજીએ મૂર્તિને એક ચાંદીની લાકડીથી સ્પર્શ કર્યા પછી થોડા ક્ષણ માટે મૂર્તિ સજીવ થઈ અને દાંત બહાર કાઢીને હસવા લાગી. આજે પણ આ મૂર્તિ આ જ રૂપમાં છે.
૨. વેરાવળ ખાતેના ‘ભાલકા તીર્થ’ સ્થાનનો ઇતિહાસ
સોમનાથ જ્યોતિર્લિંગથી ૧૦ કિ.મી. અંતર પર ‘વેરાવળ’ ગામ છે. યદુકુળનો નાશ થયા પછી અને દ્વારકાનગરી સમુદ્રમાં ડૂબી ગયા પછી શ્રીકૃષ્ણજી વેરાવળ ખાતેના પીપળાના વૃક્ષ નીચે બેઠા હતા. ‘જરા’ નામક પારધીએ ‘શ્રીકૃષ્ણના પગ હરણું છે’, એમ સમજીને બાણ માર્યો. જરાએ પાસે જઈને જોયું, તો તેને દેખાયું, ‘શ્રીકૃષ્ણનાં ચરણોને બાણ લાગ્યો છે.’ ત્યારે જરાને પસ્તાવો થાય છે અને તે શ્રીકૃષ્ણનાં ચરણો પાસે બેસીને હૈયાફાટ રુદન કરે છે.
શ્રીકૃષ્ણ ભગવાન જરાનું સાંત્વન કરીને તેને કહે છે, ‘ત્રેતાયુગમાં જ્યારે હું શ્રીરામાવતાર તરીકે હતો, ત્યારે તું સુગ્રીવનો ભાઈ વાલી હતો. ત્યારે શ્રીરામે બાણ મારીને વાલીનો વધ કર્યો. હવે તેનું સાટું વળી ગયું છે.’ શ્રીકૃષ્ણ ભગવાન જરાને ક્ષમા કરે છે. શ્રીકૃષ્ણજી તે પીપળાના વૃક્ષ નીચે અવતારકાર્ય સમાપ્ત કરે છે. હવે આ સ્થાન ‘ભાલકા તીર્થ’ નામથી પ્રસિદ્ધ છે.
શ્રી. વિનાયક શાનભાગ, દેહલી (૨૯.૩.૨૦૧૯)
ત્ર્યંબકેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ
અરેયૂરુ (કર્ણાટક) સ્થિત શ્રી વૈદ્યનાથેશ્વર શિવજીના દર્શન કર્યા પછી શ્રીચિત્શક્તિ (સૌ.) અંજલી ગાડગીળને થયેલી અનુભૂતિઓ...
ધાયરી, પુણે ખાતે આવેલું સ્વયંભૂ દેવાલય શ્રી ધારેશ્વર !
વિલોભનીય દર્શન : હિમાચલ પ્રદેશના દૈવી અને આધ્યાત્મિક વિશિષ્ટતાઓ ધરાવતા ‘સૂર્યતાલ’ અને ‘ચંદ્રતાલ’ !
માનવીને ૨૩ પવિત્ર તીર્થક્ષેત્રોના દર્શન કરવાનું પુણ્ય પ્રદાન કરનારી અમરનાથ યાત્રા !
શિવ-પાર્વતીજી, ૩૩ કરોડ દેવતા, સપ્તર્ષિ અને કામધેનુના વાસ્તવ્યથી પુનિત થયેલી જમ્મુ ખાતેની ‘શિવખોરી’ ગુફા !