‘हिवाळ्यात ऋतूमानानुसार थंडी आणि कोरडेपणा वाढतो. त्यांचा योग्य प्रतिकार न केल्यास विविध विकार होतात. यांतील बहुतेक विकार ‘तेलाचा योग्य वापर करणे आणि शेक देणे’, या उपचारांनी आटोक्यात येतात.

शरिराची आग होऊन, म्हणजे पित्ताचा उद्रेक होऊन ताप येत असेल, तर सीताफळ खावे; मात्र हे सकाळी खाणे टाळावे.

‘अध्यात्मशास्त्रानुसार ‘आईच्या पोटातील साधारण ६ ते ८ मासांच्या अर्भकात जीव येतो’, असे नसून ‘शुक्राणू आणि स्त्रीबीज यांचा गर्भाशयामध्ये ज्या क्षणाला संयोग होतो, त्याच क्षणाला त्यात जीवात्मा प्रवेश करतो’, असे आहे.

पुणे येथील थोर संत प.पू. आबा उपाध्ये यांनी व्याधी निवारणार्थ सांगितलेले काही उपाय

दुपारच्या जेवणानंतर लगेच किंवा दुपारच्या जेवणानंतर दीड घंट्याने दिलेल्या औषधाचा परिणाम हृदयावर, तसेच सर्व शरीरभर होतो.

युगानुयुगे प्रतिवर्षी तेच ऋतू येत आहेत आणि आयुर्वेदाने सांगितलेली ऋतूचर्याही तीच आहे. यावरूनच सतत पालटणा-या अँलोपॅथीपेक्षा चिरतरुण आयुर्वेद किती महान आहे, हे लक्षात येईल.