നാം ഓരോരുത്തരിലും സ്വഭാവദോഷങ്ങൾ കൂടുതലോ കുറവോ എണ്ണത്തിലും പരിമാണത്തിലും ഉണ്ടാകും. നമ്മളിൽ ഏതു ദോഷം എത്ര അളവിൽ ഉണ്ട്, അതിനെ മാറ്റി ഏതു ഗുണം നമ്മൾ വളർത്തിയെടുക്കണം എന്നത് നമുക്ക് വളരെ വ്യക്തമായി മനസ്സിലാക്കണം. പ്രക്രിയ തുടങ്ങുമ്പോൾ ആദ്യം നമ്മളിലുള്ള സ്വഭാവദോഷങ്ങളുടെ ലിസ്റ്റ് (പട്ടിക) തയ്യാറാക്കണം.

C-1 രീതി നമ്മുടെ മനസ്സിൽ നാമജപത്തിന്‍റെ സംസ്കാരം തയ്യാറാക്കുന്നതിനായാണ്. C-2 സ്വയം പ്രത്യായനം ശിക്ഷയുടേത് അതായത് സ്വയം ദണ്ഡനം എന്നതാണ്.

മുമ്പിലുള്ള വ്യക്തിയുടെ പെരുമാറ്റമോ സാഹചര്യത്തെയോ മാറ്റാൻ കഴിയാത്ത സ്ഥിതിയാണെങ്കിൽ അവിടെ നാം B-2 സ്വയം പ്രത്യായനം ഉപയോഗിക്കുന്നു.

മുമ്പിലുള്ള വ്യക്തിയുടെ തെറ്റായ ശീലം മാറ്റുവാനോ, ആ വ്യക്തിയുടെ സ്ഥിതി മാറ്റുവാനോ അവരുടെ തെറ്റായ സ്വഭാവത്തെക്കുറിച്ച് നമുക്ക് അവരോട് പറയുവാനോ കഴിയുമെങ്കിൽ അത്തരം സംഭവങ്ങൾ B-1 എന്ന വിഭാഗത്തിൽ പെടുന്നു.

അനുചിതമായ പ്രവർത്തി, അനുചിതമായ ചിന്തകൾ, അനുചിതമായ വികാരങ്ങൾ ഇവയെ ഇല്ലാതാക്കാൻ A-1 രീതി, മനസ്സിൽ വരുകയോ പറഞ്ഞു കേൾപ്പിക്കുകയോ ചെയ്യുന്ന അനുചിതമായ പ്രതികരണങ്ങൾക്ക് A-2 രീതി, എന്നാൽ ഭയം, അപകർഷതാ ബോധം, ആത്മവിശ്വാസത്തിന്‍റെ കുറവ് മുതലായ സ്വഭാവദോഷങ്ങളെ മാറ്റാൻ A-3 രീതിയിൽ സ്വയം പ്രത്യായനം തയ്യാറാക്കുന്നു.

A-3 സ്വയം നിർദേശത്തിൽ വ്യക്തി പ്രതികൂല സാഹചര്യത്തെ ആത്മവിശ്വാസത്തോടെ വിജയകരമായി നേരിടുന്നതായി മനസ്സിൽ സങ്കൽപിക്കും.

നമ്മളെക്കൊണ്ടു സംഭവിക്കുന്ന അനുചിതമായ പ്രവർത്തി, മനസ്സിലെ അനുചിതമായ ചിന്തകളും ഭാവനകളും അകറ്റുന്നതിനായി A-1 രീതിപ്രകാരം സ്വയം നിർദേശം എടുക്കുന്നു എന്നാൽ അൽപമായ സമയം അതായത് 1-2 മിനിറ്റു നേരത്തേക്കു സംഭവിക്കുന്ന കാര്യം കാരണം മനസ്സിൽ വരുന്ന പ്രതികരണങ്ങൾക്കായി A-2 രീതിപ്രകാരം സ്വയം നിർദേശം തയ്യാറാക്കുന്നു.

നമ്മുടെ പ്രതികരണവും വീക്ഷണവും പോസിറ്റിവ് ആയും ഉചിതവും ആക്കി മാറ്റുന്നതിനായി A-2 രീതി ഉപയോഗിക്കുന്നു.

നമ്മളെക്കൊണ്ടാകുന്ന അനുചിതമായ പ്രവർത്തി, മനസ്സിൽ വരുന്ന അനുചിതമായ ചിന്തകൾ, മനസ്സിൽ വരുന്ന അനുചിതമായ പ്രതികരണം എന്നിവയെക്കുറിച്ച് നമ്മുടെ ആന്തരീക മനസ്സിനെ ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്ന നിർദേശങ്ങളെയാണ് സ്വയം നിർദേശം അല്ലെങ്കിൽ സ്വയം പ്രത്യായനം എന്നു പറയുന്നത്.